Maj to w Unii Europejskiej miesiąc symboliczny. Poświęcony jest obchodom Europejskiego Miesiąca Różnorodności –inicjatywie Komisji Europejskiej, która została zapoczątkowana w 2020 roku jako rozszerzenie działalności Platformy Kart Różnorodności. Jej celem jest zwiększenie świadomości na temat znaczenia różnorodności i włączenia społecznego zarówno w miejscach pracy, jak i w życiu codziennym.Wydarzenie to nie jest jedynie symbolem czy gestem – jest odpowiedzią na realne potrzeby społeczne, wynikające z danych i doświadczeń milionów osób. Pomimo coraz większej otwartości społeczeństw, dyskryminacja ze względu na pochodzenie etniczne, religię, tożsamość płciową, wiek czy orientację seksualną nadal jest obecna.
Skąd wzięła się inicjatywa?
Europejski Miesiąc Różnorodności wywodzi się z działań Platformy Kart Różnorodności (EU Platform of Diversity Charters), która powstała w 2010 roku. Kraje członkowskie Unii zaczęły wtedy tworzyć krajowe karty promujące różnorodność w miejscu pracy. Polska dołączyła do tej inicjatywy w 2012 roku, a sygnatariuszami Karty Różnorodności są dziś setki firm, organizacji i instytucji publicznych.
Inicjatywa została zainspirowana rosnącym zapotrzebowaniem na tworzenie otwartego i inkluzywnego środowiska pracy oraz reagowaniem na liczne dane dotyczące dyskryminacji w Europie. Jej celem jest nie tylko promowanie idei równości, ale też mobilizacja do realnych działań – zarówno w biznesie, jak i społeczeństwie.
Jak wyglądała sytuacja kiedyś?
Jeszcze kilka dekad temu różnorodność w miejscach pracy i społeczeństwie nie była traktowana jako wartość, a dyskryminacja ze względu na pochodzenie, płeć czy orientację seksualną była powszechna i często niezauważana lub ignorowana przez prawo. Mniejszości etniczne, osoby LGBTQ+ czy kobiety często spotykały się z barierami w dostępie do edukacji, zatrudnienia czy awansu zawodowego. Brakowało systemowych narzędzi i strategii, które mogłyby chronić ich prawa i promować równość. Dopiero wraz z rozwojem ruchów społecznych i praw człowieka zaczęto wprowadzać przepisy antydyskryminacyjne oraz podejmować pierwsze inicjatywy na rzecz inkluzywności.
Jak wygląda sytuacja dziś?
Dane Agencji Praw Podstawowych Unii Europejskiej (FRA) są alarmujące. W badaniach opublikowanym w 2024 i 2023 roku wynika, że:
- 45% osób pochodzenia afrykańskiego w UE doświadczyło dyskryminacji rasowej w ciągu ostatnich pięciu lat – w 2016 roku było to 39%.
- W Austrii i Niemczech, liczba osób deklarujących takie doświadczenia sięga odpowiednio 72% i 76%.
- 47% osób identyfikujących się jako muzułmanie zgłosiło przypadki dyskryminacji – to o 8 punktów procentowych więcej niż kilka lat temu.
- FRA wskazuje, że aż 70% osób, które doświadczyły rasizmu, nigdy nie zgłosiło tego żadnym organom ani instytucjom – często z obawy przed stygmatyzacją lub przekonania, że to nic nie zmieni.
Sytuacja osób LGBTIQ+ również budzi niepokój. Badanie FRA z 2023 roku objęło ponad 100 000 respondentów z całej UE:
- 36% osób LGBTIQ+ zgłosiło przypadki dyskryminacji w 2023r. (w 2019 roku było to 42%, więc nastąpił lekki spadek, choć nadal niepokojąco wysoki).
- 14% respondentów doświadczyło fizycznych lub seksualnych ataków motywowanych uprzedzeniami – wzrost z 11% w poprzednim badaniu.
- Osoby transpłciowe i interseksualne doświadczają najwyższych poziomów przemocy i dyskryminacji wśród społeczności LGBTIQ+.
Polska plasuje się wśród krajów o najniższym poziomie ochrony praw osób LGBTIQ+, co potwierdza ranking ILGA-Europe z 2025 roku, w którym zajęła 39. miejsce na 49 państw Europy. (źródło)
To wszystko pokazuje, że choć współczesna Europa dysponuje narzędziami prawnymi i instytucjonalnymi do przeciwdziałania dyskryminacji, to nadal istnieją głębokie nierówności i bariery społeczne, z którymi codziennie mierzą się setki tysięcy ludzi. Różnorodność kulturowa, etniczna, religijna i tożsamościowa powinna być siłą społeczeństwa ale tylko wtedy, gdy idzie w parze z równością i sprawiedliwością.
Jak przeciwdziałać dyskryminacji?
Unia Europejska przyjęła szereg strategii mających na celu budowę bardziej równościowego i inkluzywnego społeczeństwa. Kluczowe z nich to:
- Strategia UE na rzecz równości rasowej 2020–2025
Została ogłoszona 7 października 2020 r. przez Komisję Europejską. Dokument zakłada m.in. tworzenie krajowych planów działań antyrasistowskich, zbieranie danych dotyczących dyskryminacji etnicznej oraz zapewnienie lepszej ochrony prawnej ofiarom. (źródło) - Strategia na rzecz równości LGBTIQ 2020–2025
To pierwszy w historii UE kompleksowy dokument skupiający się na prawach osób LGBTIQ. Zawiera zalecenia dotyczące przeciwdziałania przemocy, wspierania inkluzywnego prawa rodzinnego, zwalczania mowy nienawiści i dyskryminacji w pracy. (źródło) - Europejski Plan Działań na rzecz Równości Płci III (2020–2025)
Znany jako GAP III, dokument ten wspiera równość płci zarówno wewnątrz UE, jak i w działaniach zewnętrznych (np. współpraca rozwojowa, polityka zagraniczna). (źródło)
Co działa w praktyce?
Aby przeciwdziałać dyskryminacji skutecznie, potrzebne są nie tylko strategie polityczne, ale też konkretne działania w społeczeństwie obywatelskim i edukacji:
- Edukacja międzykulturowa od najmłodszych lat – wspieranie zrozumienia, empatii i świadomości różnorodności w przedszkolach i szkołach.
- Ułatwienie dostępu do pomocy prawnej dla ofiar dyskryminacji – np. poprzez bezpłatne poradnictwo, punkty kontaktowe i fundusze wspierające.
- Wspieranie organizacji pozarządowych i inicjatyw obywatelskich – które działają na rzecz równości, integracji i przeciwdziałania wykluczeniu.
- Zwiększenie reprezentacji mniejszości w przestrzeni publicznej – w mediach, kulturze, polityce czy edukacji, co pomaga przełamywać stereotypy.
Jednak przede wszystkim kluczowe jest reagowanie na przejawy dyskryminacji — milczenie i ignorowanie problemu tylko go pogłębiają. Szybka i zdecydowana odpowiedź pozwala nie tylko chronić ofiary, ale też budować społeczne normy zero tolerancji wobec nietolerancji.
Różnorodność w biznesie – dlaczego to ważne?
Różnorodność w miejscu pracy oznacza, że w zespole są osoby o różnych doświadczeniach, kulturach i punktach widzenia. To pozwala na szersze spojrzenie na wyzwania i lepsze dostosowanie się do potrzeb różnych klientów. Dzięki temu praca staje się bardziej kreatywna i angażująca, a zespół lepiej radzi sobie z codziennymi zadaniami.
Europejski Miesiąc Różnorodności to okazja, by firmy przemyślały swoje podejście do inkluzywności, podpisały Kartę Różnorodności i stworzyły środowisko, w którym każdy może czuć się szanowany i doceniony. Różnorodność to ważny element budowania otwartego i odpowiedzialnego miejsca pracy.
Podsumowanie
Europejski Miesiąc Różnorodności to nie tylko kampania. To apel – o empatię, o otwartość, o aktywne działanie na rzecz sprawiedliwości społecznej. Dyskryminacja, choć dziś bywa subtelniejsza niż w przeszłości, nadal ma realne skutki: ogranicza szanse życiowe, pogłębia wykluczenie i niszczy poczucie bezpieczeństwa.
Dążenie do równości to proces, który nigdy się nie kończy. Wymaga zaangażowania – zarówno instytucji, firm, jak i każdego z nas. Świętując różnorodność, uczymy się wspólnego życia – w szacunku, dialogu i solidarności.
Autorka: Wiktoria Smorąg
Niniejszy artykuł jest chroniony prawami autorskimi, chcesz się na niego powołać?
Nie ma problemu, pamiętaj o podaniu źródła: www.areteaudit.pl